El principio de responsabilidad proactiva: una oportunidad para un mejor cumplimiento de la normativa en materia de protección de datos de carácter personal en el ámbito latinoamericano
| Autor | Francisco José Santamaría Ramos |
| Cargo | El presente estudio trata de determinar si el principio de responsabilidad proactiva, establecido en el Reglamento General de Protección de Datos europeo, puede ser fácilmente transferido al ámbito latinoamericano a pesar de que la normativa latinoamericana se encuentra excesivamente fragmentada y, en todo caso, no incluye el principio de... |
| Páginas | 139-174 |
* Doctor en derecho. Abogado especialista en derecho informático y profesor asociado de la Universidad
Complutense de Madrid, España.
Código ORCID: 0000-0002-4538-7793. Correo electrónico: fsanta02@ucm.es
https://doi.org/10.18800/derechopucp.202002.005
Ελ πρινχιπιο δε ρεσπονσαβιλιδαδ προαχτιϖα: υνα
οπορτυνιδαδ παρα υν µεϕορ χυµπλιµιεντο δε λα
νορµατιϖα εν µατερια δε προτεχχι⌠ν δε δατοσ δε
χαρ〈χτερ περσοναλ εν ελ 〈µβιτο λατινοαµεριχανο
Τηε πρινχιπλε οφ προαχτιϖε ρεσπονσιβιλιτψ: Αν οππορτυνιτψ
φορ βεττερ χοµπλιανχε ωιτη τηε νορµατιϖε ρεγαρδινγ τηε
προτεχτιον οφ περσοναλ δατα ιν τηε Λατιν Αµεριχαν φιελδ
FRANCISCO JOSÉ SANTAMARÍA RAMOS*
Universidad Complutense de Madrid (España)
Ρεσυµεν: Ελ πρεσεντε εστυδιο τρατα δε δετερµιναρ σι ελ πρινχιπιο δε
ρεσπονσαβιλιδαδ προαχτιϖα, εσταβλεχιδο εν ελ Ρεγλαµεντο Γενεραλ δε Προτεχχι⌠ν
δε ∆ατοσ ευροπεο, πυεδε σερ φ〈χιλµεντε τρανσφεριδο αλ 〈µβιτο λατινοαµεριχανο
α πεσαρ δε θυε λα νορµατιϖα λατινοαµεριχανα σε ενχυεντρα εξχεσιϖαµεντε
φραγµενταδα ψ, εν τοδο χασο, νο ινχλυψε ελ πρινχιπιο δε ρεσπονσαβιλιδαδ
προαχτιϖα χοµο υνο α τενερ εν χυεντα εν µατερια δε προτεχχι⌠ν δε δατοσ δε
χαρ〈χτερ περσοναλ. Εστα ινϖεστιγαχι⌠ν εσ δε τιπο βιβλιογρ〈φιχο ψ σε απροξιµα
αλ χονοχιµιεντο δελ τεµα παρα ιδεντιφιχαρ θυ σε χονοχε ψ θυ νο σοβρε ελ
οβϕετο δε εστυδιο. Πορ λο ταντο, σε πρετενδε ρεαλιζαρ υνα σινοπσισ θυε αγλυτινε
διφερεντεσ ινϖεστιγαχιονεσ, ινφορµεσ ψ αρτχυλοσ θυε δεν χυεντα δελ εσταδο
αχτυαλ δελ φεν⌠µενο α ινϖεστιγαρ; νο οβσταντε, διχηα ρεϖισι⌠ν ιµπλιχα,
ασιµισµο, λα ρεαλιζαχι⌠ν δε υνα ϖαλοραχι⌠ν χρτιχα δε λασ ινϖεστιγαχιονεσ ψ
αρτχυλοσ. Εν εστε σεντιδο, χοµπρενδερ χαδα χασο εξαµιναδο συµινιστρα
περχεπχιονεσ ψ εξπλιχαχιονεσ ινεστιµαβλεσ παρα λα χοµπρενσι⌠ν δελ τ⌠πιχο δελ
οβϕετο δε εστυδιο, ψ περµιτε προπονερ εστρατεγιασ θυε µεϕορεν λα προβλεµ〈τιχα,
λο χυαλ αψυδα α πονερ ελ τεµα εν συ ρεσπεχτιϖο χοντεξτο. Λα βιβλιογραφα ηα
σιδο σελεχχιοναδα ταντο πορ συ υτιλιδαδ εν ελ πρεσεντε χαµπο δε εστυδιο χοµο
πορ συ αχτυαλιδαδ, βυσχανδο ρεϖισαρ ελ µατεριαλ βιβλιογρ〈φιχο µ〈σ ιµπορταντε
ψ αχτυαλ ποσιβλε.
Παλαβρασ χλαϖε: Ερα δελ χονοχιµιεντο, προτεχχι⌠ν δε δατοσ, ρεσπονσαβιλιδαδ
προαχτιϖα, δελεγαδο δε προτεχχι⌠ν δε δατοσ, νορµασ χορπορατιϖασ ϖινχυλαντεσ,
εϖαλυαχι⌠ν δε ιµπαχτο
Αβστραχτ: Τηισ στυδψ τριεσ το δετερµινε ωηετηερ τηε πρινχιπλε οφ προαχτιϖε
λιαβιλιτψ, εσταβλισηεδ ιν τηε Ευροπεαν Γενεραλ ∆ατα Προτεχτιον Ρεγυλατιον, χαν
βε εασιλψ τρανσφερρεδ το τηε Λατιν Αµεριχαν σπηερε δεσπιτε τηε φαχτ τηατ Λατιν
Αµεριχαν ρεγυλατιονσ αρε εξχεσσιϖελψ φραγµεντεδ ανδ, ιν ανψ χασε, ιτ δοεσ νοτ
ινχλυδε τηε πρινχιπλε οφ προαχτιϖε ρεσπονσιβιλιτψ ασ ονε το βε τακεν ιντο αχχουντ
ιν τηε προτεχτιον οφ περσοναλ δατα. Τηισ ινϖεστιγατιον ισ οφ α βιβλιογραπηιχ
τψπε ανδ ιτ αππροαχηεσ το τηε κνοωλεδγε οφ τηε συβϕεχτ το ιδεντιφψ ωηατ ισ
κνοων ανδ ωηατ νοτ αβουτ τηε οβϕεχτ οφ στυδψ. Τηερεφορε, τηε οβϕεχτιϖε ισ
το χαρρψ ουτ α σψνοπσισ τηατ βρινγσ τογετηερ διφφερεντ ινϖεστιγατιονσ, ρεπορτσ
N° 85, 2020
diciembre - mayo
pp.139-174
FRANCISCO JOSÉ SANTAMARÍA RAMOS
140
Derecho PUCP, N° 85, 2020 / e-ISSN: 2305-2546
ανδ αρτιχλεσ τηατ αχχουντ φορ τηε χυρρεντ στατε οφ τηε πηενοµενον υνδερ
στυδψ; ηοωεϖερ, συχη α ρεϖιεω αλσο ιµπλιεσ µακινγ α χριτιχαλ ασσεσσµεντ οφ
τηε ρεσεαρχη ανδ αρτιχλεσ. Ιν τηισ σενσε, υνδερστανδινγ εαχη χασε εξαµινεδ
προϖιδεσ ινϖαλυαβλε ινσιγητσ ανδ εξπλανατιονσ φορ υνδερστανδινγ τηε τοπιχ οφ
τηε οβϕεχτ οφ στυδψ, ανδ αλλοωσ προποσινγ στρατεγιεσ το ιµπροϖε τηε προβλεµ,
ωηιχη ηελπσ το πυτ τηε τοπιχ ιν ιτσ ρεσπεχτιϖε χοντεξτ. Τηε βιβλιογραπηψ ηασ
βεεν σελεχτεδ βοτη φορ ιτσ υσεφυλνεσσ ιν τηε πρεσεντ φιελδ οφ στυδψ ανδ φορ ιτσ
τοπιχαλιτψ, σεεκινγ το ρεϖιεω τηε µοστ ιµπορταντ ανδ χυρρεντ βιβλιογραπηιχ
µατεριαλ ασ ποσσιβλε.
Κεψ ωορδσ: Κνοωλεδγε αγε, δατα προτεχτιον, προαχτιϖε ρεσπονσιβιλιτψ, δατα
προτεχτιον οφφιχερ, βινδινγ χορπορατε στανδαρδσ, ιµπαχτ ασσεσσµεντ
CONTENIDO: I. CONTEXTO GLOBAL. II. EL PRINCIPIO DE RESPONSABILIDAD
PROACTIVA. III. ALGUNOS EJEMPLOS DEL PRINCIPIO DE RESPONSABILIDAD
PROACTIVA EN EL ÁMBITO DE LA UNIÓN EUROPEA. III.1. DELEGADO DE
PROTECCIÓN DE DATOS. III.2. NORMAS CORPORATIVAS VINCULANTES. III.3.
EVALUACIÓN DE IMPACTO. III.4 PROTECCIÓN DE DATOS DESDE EL DISEÑO Y
POR DEFECTO. IV. CONCLUSIONES.
I. CONTEXTO GLOBAL
Λα σοχιεδαδ αχτυαλ σε χονοχε ο δενοµινα χοµο ↔σοχιεδαδ δε λα
ινφορµαχι⌠ν≈. Λα ινφορµαχι⌠ν πυεδε δεφινιρσε χοµο υνα σεριε δε δατοσ
θυε, υνα ϖεζ προχεσαδοσ ψ οργανιζαδοσ, δαν λυγαρ α υν υτενσιλιο θυε
προπορχιονα λα χαπαχιδαδ δε µοδιφιχαρ συ εσταδο δε χονοχιµιεντο α υν
συϕετο ο α υν σιστεµα. Πορ ταντο, λα σοχιεδαδ δε λα ινφορµαχι⌠ν συπονε
υνα τρανσφορµαχι⌠ν δελ προπιο τρµινο ↔ινφορµαχι⌠ν≈. ∆εβε τενερσε εν
χυεντα θυε ηοψ εν δα, χυανδο ηαβλαµοσ δε ινφορµαχι⌠ν, σε τρατα δε
υν χονχεπτο θυε ελ σερ ηυµανο ηα σιδο χαπαζ δε τρανσφορµαρ α βιτσ, α
δγιτοσ. ∆ιχηα τρανσφορµαχι⌠ν ηα σιδο ελ αρτφιχε δε υν χαµβιο σοχιολ⌠γιχο
ψ χοµυνιχατιϖο σιν πρεχεδεντεσ: ηαβλαµοσ δε λα διγιταλιζαχι⌠ν δε λα
ινφορµαχι⌠ν.
Πρεχισαµεντε, εσα χαπαχιδαδ δε πρεπαραρ λα ινφορµαχι⌠ν εν διϖερσασ
φορµασ (σονιδο, τεξτο, ιµαγεν, ετχ.) ψ εν υν φορµατο ελεχτρ⌠νιχο εσ ελ
χαυσαντε δε θυε νυεστρα σοχιεδαδ τενγα α συ δισπονιβιλιδαδ υν αρτεφαχτο
(ελ ορδεναδορ ψ συ χαπαχιδαδ δε ιντερχονεξι⌠ν) θυε χονφιγυρα ψ µοδιφιχα
λα χονχεπτυαλιζαχι⌠ν θυε ελ σερ ηυµανο τενα ταντο δελ τραταµιεντο
χοµο δελ αχχεσο α λα ινφορµαχι⌠ν. Εστο ηα γενεραδο, σιν δυδα αλγυνα,
υν χαµβιο τρασχενδεντε εν νυεστρο εντορνο εχον⌠µιχο ψ σοχιαλ α νιϖελ
ναχιοναλ ε ιντερναχιοναλ.
Εσ ιµπορταντε θυε χονστε, αδεµ〈σ, θυε ελ τρµινο ο ιδεα δε λα ↔σοχιεδαδ
δε λα ινφορµαχι⌠ν≈ νο εσ νοϖεδοσο. Ψονεϕι Μασυδα (1980), σοχι⌠λογο
ψ προφεσορ ϕαπονσ, ψα λο ϖενα υτιλιζανδο δεσδε λοσ α〉οσ οχηεντα δελ
σιγλο πασαδο. Ψ λο ηαχα, πρεχισαµεντε, παρα ηαβλαρ δελ ναχιµιεντο δε
FRANCISCO JOSÉ
SANTAMARÍA RAMOS
EL PRINCIPIO DE
RESPONSABILIDAD
PROACTIVA: UNA
OPORTUNIDAD
PARA UN MEJOR
CUMPLIMIENTO
DE LA NORMATIVA
EN MATERIA DE
PROTECCIÓN
DE DATOS DE
CARÁCTER
PERSONAL EN
EL ÁMBITO
LATINOAMERI
CANO
THE PRINCIPLE
OF PROACTIVE
RESPONSIBILITY:
AN OPPORTUNITY
FOR BETTER
COMPLIANCE
WITH THE
NORMATIVE
REGARDING THE
PROTECTION OF
PERSONAL DATA
IN THE LATIN
AMERICAN FIELD
141
85
Derecho PUCP, N° 85, 2020 / e-ISSN: 2305-2546
υνα ποχα δε λα ινφορµαχι⌠ν βασαδα εν ελ υσο δε λοσ ορδεναδορεσ εν
χονϕυνχι⌠ν χον λα τεχνολογα δε λασ χοµυνιχαχιονεσ (π. 197).
Σιν προφυνδιζαρ εν ελ 〈µβιτο σοχιολ⌠γιχο, ψα θυε εξχεδερα ελ οβϕετιϖο δελ
πρεσεντε αρτχυλο, ποδεµοσ σε〉αλαρ θυε ↔λα Σοχιεδαδ δε λα Ινφορµαχι⌠ν
νο σε ενχυεντρα λιµιταδα νιχαµεντε α Ιντερνετ, περο σ ποδεµοσ δεχιρ,
σιν µιεδο α εθυιϖοχαρνοσ, θυε Ιντερνετ εσ συ µ〈ξιµο εξπονεντε≈
(Σανταµαρα Ραµοσ, 2011, π. 311). Α λα φεχηα, λα σοχιεδαδ αχτυαλ ηα
ινχορποραδο α πασοσ αγιγανταδοσ υνα σεριε δε τεχνολογασ ενφοχαδασ εν
λα χοµυνιχαχι⌠ν ιντερπερσοναλ. ∆ιχηα σιτυαχι⌠ν, χοµο νο ποδρα σερ δε
οτρα φορµα, ηα τενιδο χλαρασ ρεπερχυσιονεσ:
Ελ χαρ〈χτερ φσιχο δε λα εχονοµα σε ρεδυχε. Σι λα ερα ινδυστριαλ σε
χαραχτεριζαβα πορ λα αχυµυλαχι⌠ν δε χαπιταλ, τρανσφορµαχι⌠ν δε ρεχυρσοσ
εν προδυχτοσ ψ εν λα προπιεδαδ φσιχα, εν λα νυεϖα ερα λο εστιµαβλε
σον λασ φορµασ ιντανγιβλεσ δε ποδερ θυε σε πρεσενταν εν παθυετεσ δε
ινφορµαχι⌠ν ψ εν αχτιϖοσ ιντελεχτυαλεσ. Ελ ηεχηο εσ θυε σε αϖανζα
εν λα δεσµατεριαλιζαχι⌠ν δε λοσ προδυχτοσ φσιχοσ θυε δυραντε λαργο
τιεµπο φυερον λα µεδιδα δε λα ριθυεζα εν ελ µυνδο ινδυστριαλ (Τερχειρο
& Ματασ, 2001, π. 260).
Νο πυεδε θυεδαρ µ〈σ χλαρο θυε λα εχονοµα σε εστ〈 τρανσφορµανδο
ψ θυε απαρεχε υν νυεϖο µοδελο εχον⌠µιχο, βασαδο εν ελ χαµβιο
δε λο µατεριαλ α λο διγιταλ. Ηοψ εν δα, ελ µαψορ αχτιϖο εχον⌠µιχο εσ
αθυελ βασαδο εν λα διγιταλιζαχι⌠ν. Εσ µ〈σ, ταλ χαριζ ε ιµπορτανχια τιενε
εστε νυεϖο µυνδο διγιταλ εν νυεστρα σοχιεδαδ θυε λασ περσονασ νοσ
χοµενζαµοσ α ενφρενταρ αλ τρµινο ↔ηιπερχονεχτιϖιδαδ≈, πρεσενταδο
πορ ϖεζ πριµερα πορ λοσ χιεντφιχοσ χαναδιενσεσ Αναβελ Θυαν−Ηαασε ψ
Βαρρψ Ωελλµαν (2005, 2006) α ραζ δε συσ εστυδιοσ δε χοµυνιχαχι⌠ν δε
λασ οργανιζαχιονεσ ψ σοχιεδαδεσ εν ρεδ.
Λα µανιφεσταχι⌠ν νεγατιϖα δε λα ηιπερχονεχτιϖιδαδ εσ λα προπια
ιµποσιβιλιδαδ δε δεσχονεχταρσε δελ υσο δε λασ ηερραµιεντασ τεχνολ⌠γιχασ.
∆ιχηα ιµποσιβιλιδαδ τρυνχα πορ χοµπλετο λασ ρυτινασ ψ ελ δα α δα δε λασ
περσονασ, α λα παρ θυε προϖοχα υνα χονεξι⌠ν χονσταντε α ιντερνετ θυε,
α λα ποστρε, πυεδε γενεραρ οτροσ προβλεµασ δεριϖαδοσ. Νο οβσταντε, ψ α
πεσαρ δε χιερτασ µανιφεσταχιονεσ περνιχιοσασ, νο ποδεµοσ πασαρ πορ αλτο
λοσ µλτιπλεσ βενεφιχιοσ θυε λασ τεχνολογασ δε λα ινφορµαχι⌠ν ψ δε λασ
χοµυνιχαχιονεσ (ΤΙΧ), ασ χοµο λα προπια σοχιεδαδ δε λα ινφορµαχι⌠ν,
ηαν τραδο α νυεστρα σοχιεδαδ. Ελ µαψορ δε εστοσ βενεφιχιοσ εσ ελ
χονοχιµιεντο, ψ εσ πρεχισαµεντε εστε χονχεπτο ελ θυε νοσ περµιτε ηαβλαρ
δε οτρο τρµινο δε ϖιταλ ιµπορτανχια παρα εντενδερ λα σοχιεδαδ αχτυαλ: ελ
δε ↔σοχιεδαδ δελ χονοχιµιεντο≈. Ηεµοσ δε εντενδερ θυε, ηοψ πορ ηοψ, λα
ινφορµαχι⌠ν ψ συ απλιχαχι⌠ν σε ϖεν αλτεραδοσ παρα γενεραρ χονοχιµιεντο.
Λασ περσονασ δελ σιγλο ΞΞΙ ψα νο σον ρεχεπτορασ δε ινφορµαχι⌠ν δε φορµα
εξχλυσιϖα, ταµβιν σον γενεραδορεσ δε ινφορµαχι⌠ν.
Para continuar leyendo
Solicita tu prueba
COPYRIGHT Pontificia Universidad Catolica del Peru
